Do Osobnicy możemy dojechać komunikacją PKS i MKS. Z centrum miejscowości idziemy w kierunku Trzcinicy. Po chwili
Towarzysze broni w szczęściu i potrzebie
Pole grobowe tego cmentarza jest przedzielone alejką doprowadzającą do pomnika centralnego. Na mogiłach stalle betonowe
po naszej prawej stronie tuż przy drodze zobaczymy cmentarz. Założony na planie prostokąta zajmuje powierzchnię 1382 m2.
Otoczony obecnie jest prymitywnym drewnianym sztachetowym płotem (dawniej było tu ogrodzenie z rur stalowych na kamiennych słupkach, ale zostało wyrabowane). Tylna pomnikowa ściana posiada ołtarz polowy a na jego licu medalion z piękną płaskorzeźbą głowy Chrystusa w koronie cierniowej Wysoko u góry po obu stronach ołtarza strofy inskrypcji w języku niemieckim .
Oto one w tłumaczeniu:
Ramię w ramię aż do śmierci
Wasza jest miłość w której spoczywacie
Wasza jest ziemia ona piła waszą krew
Najświętsze dobra szlachetne i cenne
Prawo i Honor kazały chwycić za miecz
Wierność za wierność błogosławiona wojno
Wiara dała siłę Bóg dał zwycięstwo
ze zbiorczymi tablicami memoratywnymi. Znanych z nazwiska jest 201, w tym 3 oficerów i 14 podoficerów. W 48 mogiłach pojedynczych i 44 masowych pochowano 283 żołnierzy niemieckich i 65 rosyjskich. Pochodzili oni z tych samych jednostek
co pochowani na cmentarzu nr 15 w Harklowej i dlatego nie będę ich tu wymieniał. Jedyną nową jednostką jest 31 pruska kompania radiowa. Wszyscy oni polegli w dniu 5 V1915 r. w czasie ataku na pozycje rosyjskie znajdujące się na terenie wsi. Szczególnie silne boje toczyły się na linii zabudowy od strony południowej, gdzie walczono wręcz o każdy budynek, cmentarz choleryczny, rejon kościoła a także w korycie Bednarki. Karabiny maszynowe ukryte na wieży kościelnej i strychach domów zebrały okrutne żniwo. Zwłoki poległych były rozrzucone na tych pozycjach i dlatego początkowo powstały tu 3 cmentarze polowe. Dopiero podczas
budowy cmentarzy w wersji ostatecznej dwa z nich zostały skomasowane. Wtedy to kwatery przy cmentarzu cholerycznym tworzące nekropolię nr 16 A z 348 pochowanymi i kwaterę 16 B z 31 pochowanymi połączono w jedną tworząc cmentarz wojenny nr 16.
Ten cmentarz leżący pośród zabudowy rozległej i bogatej wsi miał w swej historii chwile lepsze i gorsze, ale nigdy nie został uznany przez miejscową społeczność za miejsce godne opieki, nie wynikające z poleceń władzy ale z potrzeby serca dla przestrogi dla przyszłych pokoleń.
Dziś cmentarz częściowo uporządkowany przy współpracy z młodzieżą niemiecką czeka na właściwy remont
i nowe ogrodzenie.
CMENTARZ WOJENNY NR2:
Będąc w Osobnicy możemy odwiedzić wojenną nekropolię, aby to zrobić wracamy do centrum,
potem idziemy drogą w kierunku Dębowca (kościół mamy wtedy po prawej stronie).
Po minięciu skrzyżowania w kierunku Cieklina skręcimy w lewo i po prawej stronie
zobaczymy w otoczeniu drzew kapliczkę przydrożną. Jest to typowa kapliczka wotywna
jakich wiele możemy spotkać
w naszym regionie. Nawet nie wiem kto jest jej fundatorem
i na jaką intencję została postawiona. Niemniej jest to kapliczka jednonawowa przykryta
dwuspadowym daszkiem z absydą od tyłu. Jej położenie w przydrożnym terenie ułatwiło podjęcie decyzji
o utworzeniu tu cmentarza wojennego. Z dwóch pierwotnych kwater o nr 17 A i 17 B utworzono nekropolię o nr 17.
Na ziemnych mogiłach Jager zastosował krzyże żeliwne typowe dla mogił masowych wszystkich stron tu walczących. W 7 grobach pojedynczych i 11 masowych pochowano 77 żołnierzy niemieckich, 83 rosyjskich i 1 austriackiego. Ten ostatni to prawdopodobnie mieszkaniec gminy, który przebywał na urlopie zdrowotnym i zmarł 22 I 1917 r. Zarówno Niemcy jak i Rosjanie pochodzą z tych samych jednostek co na cmentarzu nr 16 (brak jest spisu poległych i dat śmierci ale w tej wojnie Niemcy tu wcześniej nie przebywali więc możemy przyjąć to jako pewnik).
Smutnym jest fakt, że ten cmentarz nie ma miejscowego opiekuna jak to jest w innych stronach, gdzie mieszkańcy uważają za honor opiekować się takim miejscem. Dziś to tylko kikuty utrąconych krzyży i ich cokoły świadczą o tym, że to miejsce wiecznego spoczynku zarówno zwycięzców jak i pokonanych. Poległym poświęćmy taką inskrypcję;
